بررسي تبديل «إلی جدّکم» به «إلی أخيک» در زيارت جامعه کبيره

چکیده

زیارت جامعة کبیره از مهم‌ترین و معتبرترین زیارتنامه‌هایی است که هنگام زیارت هر یک از امامان معصوم (علیهم السلام) از دور یا نزدیک خوانده می‌شود. در مصادر و منابع این زیارتنامه وارد شده است که اگر برای امبر مؤمنان حضرت علی (علیه السلام) خوانده شود باید عبارت «وَإِلَى‏ جَدِّكُمْ‏ بُعِثَ‏ الرُّوحُ الْأَمِينُ» از زیارتنامه به «وَإِلَى أَخِيكَ بُعِثَ الرُّوحُ الْأَمِين» تبدیل شود. این تبدیل در همة مصادر آن به جز «مزار کبیر» ابن مشهدی از علمای قرن ششم آمده است. در این نوشتار با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی به این نتیجه رسیده‌ایم که عبارت «وَإِلَى‏ جَدِّكُمْ‏ بُعِثَ‏ الرُّوحُ الْأَمِينُ» از باب تغلیب شامل حضرت علی (علیه السلام) می‌شود و به تبدیل نیاز ندارد و تبدیل یاد شده توضیح راوی بوده که در متن زیارت افزوده شده و باعث ادراج در متن زیارتنامه گشته است و از آن جا که نقل «مزار کبیر» بدون ادراج است بر همة نقل‌ها برتری دارد.